Alman ilaç ve kimya şirketi Bayer, yabani otlara karşı sarfedilen glifosat maddesini sahibi olan ziraat ilacının kansere neden olduğu sebebi öne sürülerek ABD’de ile ilgili oluşturulan davalarda uyuşma yoluna gittiğini ve 10.9 milyar dolar ödeneceğini açıkladı. Şirket böylelikle dava açan toplam 125 bin kişiyle ‘uzlaştı’. ABD’de {halen} firmanın anlaşmaya yanaşmadığı 40 {binden fazla} dava bulunmantadır. Bayer, sonrasında açılabilecek davalar amacıyla de 1.25 milyar dolar ayırdığını belirtti. İlaç, Bayer doğrultusundan 2016’da 66 milyar dolara satın alınan ABD’li ziraat devi Monsanto doğrultusundan üretiliyor.
UYARI NOTU KOYDU
ABD’de Bayer-Monsanto markalı RoundUp ve Ranger Pro ilaçlarının içeriğindeki ‘glifosat’ yüzünden kanser oldukları iddiasıyla oluşturulan davalardan üçü, şirket aleynine sonuçlanmıştı. Gerekçelerde, firmanın ilaçlarının kansere neden olduğunu bilmesine karşın tüketicileri uyarmadığı belirtilmişti. Dünya Sıhhat Teşkilatı Internasyonal Kanser Incelemeleri Kurumu da, ‘glifosat’ın kansere yol açabileceği görüşünde. Şirket henüz ABD’deki ilaç kutularının üstüne ‘Dünya Sıhhat Teşkilatı bu ürünün büyük ihtimalle kanser yapabileceği konusu ile ilgili ikaz ediyor’ notunu ekledi. Diğer yandan RoundUp ve Ranger Pro ziraat ürünlerinin Türkiye’de de satışı gerçekleşiyor. ABD’deki karar ve Avrupa Birliği ülkelerinin ilacı yasaklamalarının sonrasında Türkiye’de de ilacın değerlendirmeye alındığı haber edinildi.
E-TİCARET SİTELERİNDE
RoundUp ziraat ilacının Türkiye’deki çoğu e-ticaret sitesinde satışı gerçekleşiyor.
Çıkan haberler ardından birtakım sitelerde ilanın üstüne ‘satışa kapalı’ şeklinde ibarelerin konması ilgi çekti.
TÜRKİYE’DEKİ DAVA 10 TEMMUZ’DA
Bayer-Monsanto markalı RoundUp’a karşı Türkiye’de de dava açıldı. Mahkeme, Hacettepe Eczacılık, Ankara {Ziraat}, {Ziraat} Mühendisleri Odası, Türk Tıbbi Onkoloji Derneği benzer biçimde kurumlardan da görüş istedi. {Ziraat} Mühendisleri Odası, “İlacın tüketimi riskli ve zararı dokunan olabilir” fikiri verirken, Türk Tıbbi Onkoloji Derneği ise, tam tersi görüş olarak “ABD’deki çalışmaların kanserojen ya da genotoksik tehdit göstermediğini” savundu. Türkiye’deki ilk davanın ilk duruşması 10 Temmuz tarihinde Ankara 18. İdare Mahkemesi’nde görülecek. Türkiye’deki davada ise tazminat talebinde bulunulmadığı haber edinildi. Mevzuya dair Bayer’in Türkiye ofisinden AKŞAM’a oluşturulan bildirimde ise, Türkiye’de bugüne dek ilaca yönelik açılmış bir tazminat davası olmadığına ilgi çekildi.
Mayıs 2019’da da ilaç, tazminat davasıyla gündeme gelmişti.
FRANSA’DA KOLSUZ BEBEKLER…
Fransa’da birtakım kırsal bölgelerde kolsuz ve bacaksız doğan bebeklerin adedinin artışa geçmesi de ülkedeki zararı dokunan ziraat ilacı ‘pestisit’ kullanımlarını gündeme getirmişti. Avrupa Parlamentosu delegesi Yannick Jadot, “Elimizdeki bilgiler bu bozukluğun pestisitten kaynaklandığını işaret ediyor” açıklamasını yaparak, Fransa devletini ziraat ilacı pestisitin zararlarını görmezden gelmekle suçlamıştı.
BAKANLIK ÜNİVERSİTELERDEN GÖRÜŞ İSTEDİ
Ziraat Bakanlığı, kanserojen etkinin ABD’de yargı doğrultusundan da belirleme edilmesi üstüne, ilacın Türkiye’de yasaklanıp yasaklanmayacağına karar vermek suretiyle üniversitelerden görüş istedi. Ankara Üniversitesi {Ziraat} Fakültesi Bitkileri Koruma Kısmı öğretim delegesi Prof. Cem Özkan, yapmış olduğu incelemeler neticesi ‘yasaklanmalı’ önerisinde bulunduğunu ifade etti. Tarımda zararlılarla savaşım amacıyla Ankara Üniversitesi Teknokent’te kimyasal ilaca seçenek biyolojik savaşım şekilleri geliştirdiklerine işaret eden Özkan, “Ceviz ve elma yetiştirmede ilaç tüketimini yüzde 50 azalttık. Türkiye her sene 600 milyon dolarlık tarımsal ilaç ithal ediyor. Biyolojik savaşım ile iktisat de kazanır” dedi.
SEKTÖRÜN KÂRLILIĞI TAZMİNATTAN FAZLA
ABD’deki davalar sonuçlandıkça, başka ülkelerde de davalar açılmaya başlandı. Euronews’in haberine nazaran, davalar Bayer’in pazar kıymetini on milyarlarca euro düşüyor. Şirket, geride bıraktığımız senenin sonucunda tekrardan yapılanma kapsamında aşağı yukarı 12 bin bireyi işten çıkaracağını ve hayvan sağlığı kısmını satacağını duyurmuştu. Yalnız ilaç sektörünün karlılığı, firmanın milyarlık tazminatlara ve kıymet kayıbına karşın yoluna devam etmesini sağlıyor.
İKİ ÜLKE YASAKLADI
Alman trenyolu şirketi Deutsche Bahn, glifosat sahibi olan ilaç kullanmama sonucu aldı. Avusturya, glifosat sahibi olan ziraat ilaçlarını yasaklayan ilk AB ülkesi oldu. Lüksemburg da yasaklama sonucu aldı. Yalnız AB, ilacın lisansını 5 sene daha uzattı.
